Departman za proizvodno mašinstvo je institucija sa dugom tradicijom na Fakultetu tehničkih nauka od njegovog osnivanja, kao Mašinskog fakulteta 1960. godine. Na Departmanu je do sada diplomiralo više od 1500 kandidata, odbranjeno je više od 30 magistarskih teza i više od 50 doktorskih disertacija, a trenutno studira oko 400 studenata.


Proizvodno mašinstvo obuhvata i objedinjuje osnovne oblasti proizvodnje: inženjerske materijale, proizvodne tehnike (mašine za obradu, montažu, transport, merenje i kontrolu; robote, alate, pribore, merila itd.), proizvodne tehnologije (obrade, montaže, reciklaže, merenja i kontrole) kao i tehnike organizovanja, upravljanja i održavanja preduzeća. Inženjeri proizvodnog mašinstva se bave razvojem, projektovanjem, programiranjem, upravljanjem i održavanjem proizvoda, procesa, CNC mašina, alata i kompletnih fabrika.

Na Departmanu za proizvodno mašinstvo akreditovana su sva tri nivoa akademskih studija (osnovne, master i doktorske akademske studije) i jedan nivo strukovnih studija (master strukovne studije).
Prvi stepen akademskih studija – osnovne akademske studije Proizvodno mašinstvo, traju četiri godine (osam semestara) i vrednuju se sa 240 ESPB. Nakon završetka studija stiče se naziv Diplomirani inženjer mašinstva.
Drugi stepen akademskih studija – master akademske studije Proizvodno mašinstvo, traju jednu godinu (dva semestra), vrednuju se sa 60 ESPB i predstavljaju nastavak osnovnih akademskih studija. Nakon završetka drugog stepena student stiče ukupno 300 ESPB i zvanje Master inženjer mašinstva.
Na prvom i drugom stepenu akademskih studija studenti imaju mogućnost izbora jedne studijske grupe:

  • Računarom podržane tehnologije;
  • Savremene tehnologije oblikovanja materijala;
  • Savremene tehnologije oblikovanja plastike
  • Softver za mašinstvo (samo na master studijama)

Treći stepen akademskih studija – doktorske akademske studije Mašinstvo, traju tri godine (šest semestara), vrednuju se sa 180 ESPB i predstavljaju nastavak master akademskih studija. Nakon završetka doktorskih studija stiče se zvanje Doktor tehničkih nauka – mašinsko inženjerstvo.
Drugi stepen strukovnih studija – master strukovne studije Proizvodno mašinstvo, traju dve godine (četiri semestra) i vrednuju se sa 120 ESPB. Nakon završetka ovih studija dobija se zvanje Master strukovni inženjer mašinstva.

Osnovni cilj studijskih programa koji se izvode na Departmanu za proizvodno mašinstvo je obrazovanje i osposobljavanje stručnjaka za rad u raznorodnim i dinamičnim oblastima mašinskog inženjerstva. Shodno tome, ciljevi su sticanje i unapređenje znanja i veština u inženjerskim oblastima, kao što su:

  • Savremeni materijali (metali, polimeri, keramike i kompoziti)
  • Tehnologije obrade skidanjem materijala, zavarivanjem, livenjem, deformisanjem, termičkom obradom, 3D štampom ....
  • Inženjerstvo površina, nanotehnologije i tribologija
  • Kompjutersko projektovanje proizvoda i procesa - PLM (CAD/CAE/CAPP/CAM/CAQ/CNC)
  • Programiranje CNC mašina, robota i merno-kontrolnih sistema
  • 3D digitalizacija i reverzibilni inženjerski dizajn
  • Aditivne i virtuelne tehnologije
  • Biomedicinsko inženjerstvo
  • Upravljanje procesima proizvodnje i održavanje tehničkih sistema
  • Digitalizacija proizvodnje – INDUSTRIJA 4.0

U okviru Departmana deluju sledeće laboratorije:

  • Laboratorija za konvencionalne tehnologije obrade
  • Laboratorija za nekonvencionalne tehnologije obrade
  • Laboratorija za tehnološke procese, tehnoekonomsku optimizaciju i virtuelno projektovanje
  • Laboratorija za mašine alatke, FTS i automatizaciju postupaka projektovanja
  • Laboratorija za računarom integrisanu proizvodnju (CIM)
  • Laboratorija za ispitivanje materijala
  • Laboratorija za zavarivanje
  • Laboratorija za livenje
  • Laboratorija za termičku obradu
  • Laboratorija za deformisanje
  • Laboratorija za polimere
  • Laboratorija za aditivnu i virtuelnu proizvodnju
  • Laboratorija za metrologiju, kvalitet, pribore i ekološko-inženjerske aspekte
  • Laboratorija za tehničku dijagnostiku, tribologiju, alate i pribore i
  • Laboratorija za ekološko-inženjerske aspekte.

Departman izdaje dva međunarodna naučna časopisa <eng>Journal of Production Engineering i Advanced Technologies and Materials</eng>. Od 1976. godine organizuje međunarodnu naučno-stručnu konferenciju MMA - Flexible technologies, a od 2006. godine naučnu konferenciju sa međunarodnim učešćem <eng>ETIKUM</eng>. Član je Zajednice naučno istraživačkih institucija proizvodnog mašinstva Srbije u okviru koje je organizovao više puta naučno-stručnu konferenciju Savetovanje proizvodnog mašinstva Srbije (ranije Jugoslavije).

Na Departmanu je do sada realizovano više od 200 naučnoistraživačkih projekata a ostvareni rezultati istraživanja su publikovani kroz više od 2.000 naučnih i stručnih radova u eminentnim časopisima i na konferencijama međunarodnog i nacionalnog nivoa. Naučnoistraživački rad se realizuje u saradnji sa Ministarstvom za nauku, tehnološki razvoj i inovacije Republike Srbije, Pokrajinskim sekretarijatom za nauku i tehnološki razvoj AP Vojvodine i međunarodnim institucijama i asocijacijama (<eng>Ceepus, Erasmus+, Cost, Bilateral Cooperation, EU Interreg itd.</eng>)

Departman ima više od 500 projekata realizovanih u direktnoj saradnji sa privredom, koji se odnose na:

  • Projektovanje mašina, alata, pribora, uređaja i proizvoda različite namene;
  • Projektovanje i optimizaciju tehnoloških procesa izrade i montaže proizvoda;
  • Osvajanje tehnologije izrade novih proizvoda;
  • Mehanička i metalografska ispitivanja materijala;
  • Ispitivanje obradljivosti materijala i optimizaciju parametara obrade;
  • Ispitivanje tačnosti mašina;
  • Povećanje postojanosti i kvaliteta alata nanošenjem prevlaka;
  • Ocenjivanje životnog ciklusa (LCA) i ekodizajn proizvoda i procesa;
  • 3D digitalizacija i reverzibilni inženjering proizvoda;
  • Usluge obrade delova rezanjem, deformisanjem, livenjem, zavarivanjem, itd.
  • Usluge merenja i kontrole kvaliteta proizvoda;
  • Projektovanje kompletnih fabrika, odnosno pogona iz oblasti proizvodnog inženjerstva;
  • Obuke iz oblasti različitih tehnologija obrade, CAD modelovanja, CAE analiza, programiranja i posluživanja CNC mašina i sistema, 3D štampe itd.
  • Upravljanje, organizaciju i unapređenje proizvodnih procesa;
  • Obrazovanje, obuku i sertifikaciju zavarivača, operatera i programera CNC mašina i dr.;
  • Veštačenja za potrebe suda i privrednih organizacija;
  • Ekspertize i konsultantske usluge vezane za konkretne inženjerske probleme u razvoju, proizvodnji i održavanju mašina i proizvoda, CE/3A certifikaciju proizvoda itd.

Departman poseduje veliki broj mašina i opreme koja se nalazi u brojnim laboratorijama:  

  • Mašine za obradu skidanjem materijala (CNC fleksibilna tehnološka ćelija za struganje Index GU 600, CNC obradni centar za glodanje FM 38, CNC erozimat <eng>AgieCharmilles AC SP 1U</eng>, univerzalni strugovi, glodalice, brusilice, glodalica za ozubljenja i dr.)
  • Kordinatne merne mašine (<eng>Zeiss Contura G2 i Mitutoyo CRYSTA Apex S 9106</eng>)
  • Industrijski robot <eng>Fanuc ARC Mate 100C i Industrijski roboti Mitsubishi CR750/CR751</eng> 
  • Tribometar za određivanje kinematskog koeficijenta trenja
  • 3D štampači (<eng>3DP printer ZCorp 310, FDM printeri MakerBot 2, Prusa Mk3 i Creality K1 MAX, SLA printeri Form2 i Creality Halot-Lite), laser. graver (Creality Falcon Engraver 10W)</eng>
  • Mašina za injekciono presovanje (<eng>Engel victory 50</eng>)
  • Mašine za ispitivanje materijala (Instrumentirano Šarpijevo klatno <eng>JWT-450</eng>, Računarom upravljana kidalica <eng>Schenck Hydropuls PS 250B</eng>, Uređaj za merenje mikrotvrdoće <eng>Wilson Tukon 1102</eng>, mehaničke i hidraulične kidalice, uređaji za merenje tvrdoće i dr.)
  • Mikroskop sa skenirajućom sondom <eng>Veeco CPII</eng>, svetlosni mikroskop <eng>OMM200,</eng> stereo mikroskop <eng>XTLT/V7</eng>, kao i drugi uređaji za metalografska ispitivanja materijala.
  • Laboratorijske elektrootporne i komorne peći za termičku obradu
  • Peć za topljenje aluminijuma i sušenje, kao i uređaji za ispitivanje kalupa;
  • Uređaji za elektrolučno, elektrootporno i gasno zavarivanje, uređaji za zavarivanje u zaštitnom inertnom gasu, zavarivanje praškom itd.

.

Posedujemo veliki broj licenciranih softverskih paketa kao što su <eng>Catia, Siemens NX, SolidWORKS/SolidCAM, Cimatron, AutoCAD, Autodesk Inventor, DelCAM, SimaPro, Moldex3D, Simufact Forming, Magmasoft, Zeis Calypso...</eng>

Departman svake godine organizuje i podržava studentske projekte koji se odnose na razvoj inovativnih proizvoda i tehnologija. Isto tako organizuje stručne ekskurzije u okviru kojih se posećuju poznate kompanije kako u Srbiji, tako i u inostranstvu (Nemačka, Austrija, Češka, Slovačka, Slovenija itd,).